که در

جامعه‌شناسی معرفت در معنای کلی و عام آن، شاخه‌ای از جامعه‌شناسی است، که رابطه فکر و جامعه را مورد مطالعه قرار می‌دهد. «واژه آلمانی "Wissens Zociologie" که معمولاً در انگلیسی "Sociology Acknowledge" معادل آن قرار داده‌اند، به‌عنوان رشته‌ای از حوزه مطالعاتی به‌نام جامعه‌شناسی معرفت خوانده می‌شود. واژه Wissen دارای گستره‌ی معنای وسیع‌تری نسبت به واژه Knowledge است. کلمه Wissen مجموعه اطلاعات فلسفی، مذهبی و زیباشناختی را نیز شامل می‌شود. افزون بر این، وسعت قلمرو معنایی تعبیر آلمانی، نشان‌دهنده نوعی ارزش حقیقی برتر و متعالی و یا نوعی یقین متافیزیکی است؛ اما واژه انگلیسی Knowledge طوری تعریف شده است، که دقیقاً اطلاعات و دانسته‌های غیر قابل اثبات را شامل نشود و به معنی داده‌های دقیق علمی است.[1]

اصطلاح جامعه‌شناسی معرفت، نخستین‌بار توسط ماکس شلر (Max Scheler: 1874-1928) مطرح شد. او این علم را دانشی دانست، که موضوع آن، بررسی روابط و پیوندهای میان انواع زندگی اجتماعی و اقسام گوناگون معرفت‌هاست.[2] با وجود تعریف شلر در باب جامعه‌شناسی معرفت، این رشته برخلاف بسیاری از شاخه‌های جامعه‌شناسی آموزش و پرورش دارای قلمرو و تعریف معیّن نیست.

بحث‌های اولیه درباره جامعه‌شناسی معرفت در طول سال‌های 1930 و 1940 برای نخستین‌بار در فرانسه و آلمان، مطرح شد؛ اما اوج تفکراتی که به پدیدآمدن جامعه‌شناسی معرفت، دامن زد، اندیشه‌‌هایی بود که در قرن 17 و 18 میلادی در اروپا مطرح می‌گردد. همین‌طور در قرن 19 اندیشه‌های مارکس، دیلتای و نیچه بر افکار ماکس شلر، ماکس وبر و مانهایم تأثیر فراوانی گذاشت و تأثیر مارکس و دیلتای نیز بر شکل‌گیری جامعه‌شناسی معرفت، غیر قابل تردید است.

منبع:  kamalghaderi